Bailey Alice Ann
domena publiczna
Alice Ann Bailey, (ur. 16 czerwca 1880 w Manchesterze – zm. 15 grudnia 1949 roku). Urodziła się jako Alice Ann La Trobe-Bateman w zamożnej rodzinie, pielęgnującej tradycyjne wartości chrześcijańskie. Była córką Frederica Fostera La Trobe-Bateman i Alice Hollinshead. W wieku ośmiu lat straciła rodziców, którzy zmarli z powodu gruźlicy. Od tej pory opiekę nad Alice i jej siostrą przejęła rodzina – dziadkowie i ciotki. Początkowo jej edukację prowadziły guwernantki, potem przeniosła się do szkoły w Surrey. Dziewczynki wychowywano w sposób bardzo surowy i konserwatywny. Alice nie była szczęśliwym dzieckiem – trzykrotnie usiłowała popełnić samobójstwo. Czuła się niekochana i zagubiona w świecie, którego zasad nie akceptowała. W swojej nieukończonej autobiografii (Bailey 1951: 18–19) wspominała, że 30 czerwca 1895 r., a więc w wieku 15 lat, odwiedził ją mężczyzna ubrany w europejski strój, a jednocześnie w turban, który zapowiedział, że jej zadaniem jest ważna misja wobec świata, dlatego powinna podjąć intensywną pracę nad swoim charakterem. Nie umiała wówczas zinterpretować tego spotkania, nie wiedziała też, kim był tajemniczy przybysz.
Bezpośrednio po tym wydarzeniu jej życie nie uległo zasadniczej zmianie. Po ukończeniu szkoły rozpoczęła współpracę z the Young Women’s’ Christian Association oraz YMCA i prowadziła zajęcia ewangelizacyjne w armii brytyjskiej, początkowo w Irlandii, a następnie w Indiach, gdzie poznała swojego przyszłego męża, Waltera Evansa. W 1907 r. po zawarciu związku małżeńskiego Evansowie przeprowadzili się do Stanów Zjednoczonych, gdzie Walter ukończył teologiczne studia i został pastorem w Kościele Episkopalnym. Alice urodziła trzy córki – Dorothy, Mildred i Ellison. Małżeństwo okazało się nieudane ze względu na porywczy charakter i przemoc, a także psychiczne problemy Evansa. Mimo niekorzystnej sytuacji materialnej Alice zdecydowała się najpierw na separację, a potem rozwód. W 1815 r. po definitywnym rozstaniu rozpoczęła pracę w fabryce sardynek w Pacific Grove w Kalifornii, by zapewnić dzieciom podstawowe utrzymanie.
W tym czasie zetknęła się z teozofią, która zrobiła na niej wielkie wrażenie. Podobno, gdy po raz pierwszy odwiedziła siedzibę teozofów, zobaczyła na ścianie obraz przedstawiający mahatmę Koot Humi i zrozumiała, że tajemnicza postać nieznajomego, który niegdyś ją odwiedził to jeden z mistrzów Białej Hierarchii. 1 września 1915 r. została przyjęta do Towarzystwa Teozoficznego. W 1918 r. weszła do sekcji ezoterycznej Towarzystwa. Szczególnie interesowała ją Doktryna tajemna Heleny P. Bławatskiej, a także wszelkie próby uzgodnienia światopoglądu chrześcijańskiego z przesłaniem teozofii. W 1919 r. przeniosła się do Krotony, gdzie w ośrodku teozoficznym pracowała w wegetariańskiej stołówce. Poznała wówczas swojego drugiego męża, Fostera Baileya (1888–1977), który pełnił funkcję sekretarza amerykańskiej sekcji Towarzystwa Teozoficznego. Weszła też do redakcji tamtejszego czasopisma teozoficznego „The Messenger”, w którego przygotowywanie intensywnie się włączyła. W listopadzie 1919 r. miał się z nią skontaktować Djwhal Khul, który przedstawił się jako uczeń mistrza Koot Humi. Bailey nazywała go w swoich tekstach „Tybetańczykiem” albo po prostu „D. K.”. Twierdziła, że żyje on w Himalajach. Początkowo miała dostawać od niego listy, potem kontaktowali się telepatycznie. Dobra passa w Krotonie zakończyła się w 1920 r., kiedy prezesem amerykańskiego Towarzystwa Teozoficznego został Louis William Rogers (1859–1953), który zdymisjonował z zajmowanych stanowisk zarówno Alice, jak i Fostera.
W tej sytuacji postanowili przenieść się do Nowego Jorku i tam pobrali się w 1921 r. Początkowo nawiązali współpracę z tamtejszym ośrodkiem Towarzystwa Teozoficznego (Central Lodge), którego zostali członkami (Alice do 1939 r., Foster do 1930), jednakże przede wszystkim zaangażowali się w rozwijanie niezależnej działalności. Już w 1922 r. założyli wydawnictwo The Lucis Trust, w którym ukazały się wszystkie książki Bailey. Pierwsza publikacja Initiation, Human and Solar zainicjowała cykl książek, zawierających przekazy Tybetańczyka. Zaczęło się również ukazywać redagowane przez małżeństwo Baileyów czasopismo „The Beacon” oraz autorskie prace Bailey, tworzone bez ingerencji jej przewodnika. Łącznie Alice Bailey wydała kilkaset artykułów i kilkadziesiąt książek.
Teozofowie początkowo przyjmowali koncepcje Bailey z zainteresowaniem, ostatecznie jednak jej przesłanie zostało przez członków Towarzystwa odrzucone. Posądzano ją, że tworząc opowieści o związkach z przedstawicielami Białej Hierarchii, chciała jedynie zdobyć prestiżową pozycję (Hammer 2004: 65; Miller 1988). W całej twórczości Bailey wpływy tradycji teozoficznej są wyraźne, nie wahała się ona jednak wprowadzać własnych rozwiązań. Podobnie jak większość teozofów, Bailey przyjmowała ideę Białej Hierarchii, a także reinkarnacji i karmy. Ceniła różne ezoteryczne tradycje, na przykład interesowała się astrologią i białą magią. W swoich tekstach przedstawiła również własną wersję kosmogonicznego mitu, inspirowanego Doktryną tajemną. Zgodnie z nim, u źródeł istnienia leży siła Absolutu, która najpierw manifestuje się w postaci trzech Logoi, reprezentujących syntezę, czyli wolę, przyciąganie, czyli miłość oraz ekonomię, czyli inteligencję. Nawiązując do hermetycznej koncepcji siedmiu planet, Bailey wyróżniła siedem centrów mocy, określanych jako promienie logosu (promień 1: wola albo moc; promień 2: miłość-mądrość; promień 3: aktywna Inteligencja; promień 4: harmonia, piękno i sztuka; promień 5: konkretna wiedza albo nauka; promień 6: religijność albo abstrakcyjny idealizm; promień 7: magia ceremonialna albo zakon). Swoje wizje Bailey opisywała w duchu perenialistycznym, zastępując jednak pojęcie Ancient Wisdom, upowszechnione przez Bławatską i Besant kategorią Ageless Wisdom.
Bailey jako jedna z pierwszych zaczęła używać określenia Nowa Era (New Age), dlatego też została uznana za ważną prekursorkę tego współczesnego nurtu duchowości (Hammer 2004: 65–66; Sutcliffe 2003). Wraz z mężem założyła szereg grup o charakterze medytacyjnym i promującym alternatywną duchowość. W 1923 r. Baileyowie zainicjowali prace Arcane School, wzorowanej na teozoficznej szkole ezoterycznej. W jej programie znalazło się nauczanie medytacji, przekazywanie nauk Białego Bractwa, kurs uzdrawiania, a przede wszystkim praktykowanie osobistego rozwoju wewnętrznego zgodnego z nauką siedmiu promieni i bazującego na psychologii określanej mianem ezoterycznej. Wierzyła, że działania tej wspólnoty wspierają proces uniwersalnej ewolucji. W 1932 r. przez Baileyów został powołany ruch World Goodwill, który stał się wpływową organizacją pozarządową akredytowaną przy ONZ w Nowym Jorku i w Genewie. Szczególne znaczenie w propagowaniu nowej duchowości zyskały również założone przez Alice Bailey w 1937 r. Trójkąty (Triangles). Każdy z nich składał się z trójki osób, które miały się codziennie o określonej porze łączyć we wspólnej medytacji. W ten sposób Bailey zamierzała stworzyć całą sieć medytujących ludzi. Powołała również The Meditation Group for the New Age oraz The Group for Creative Meditation. Siedzibą tych ruchów stał się ośrodek w Ojai w Kalifornii, gdzie Baileyowie osiedli w 1926 r. W 1937 r. Alice Bailey opublikowała Wielką Inwokację, uznawaną za jedną z najbardziej znanych modlitw alternatywnej duchowości, popularną również wśród zwolenników ruchu New Age.
Bailey zawsze podkreślała znaczenie indywidualnej woli w obszarze duchowej pracy. Z tego też względu, ciekawie rysują się wzajemne związki i inspiracje Bailey i Roberto Assagioli’ego (1888–1974), twórcy związanego z zagadnieniem woli koncepcji psychosyntezy, a jednocześnie inicjatora psychologii transpersonalnej. Należał on wprawdzie do prowadzonych przez Bailey The Group for Creative Meditation oraz The Meditation Group for the New Age, jednakże zawsze podkreślał, że kwestie nauki i psychologii przynależą do innej, niż ezoteryzm sfery, i należy te dwie kategorie oddzielić „ścianą ciszy” (Berti 1988: 33; Firman, Gila 2002: 16).
W międzywojennej Polsce koncepcje Alice Bailey popularyzował w „Lotosie” Jan Hadyna (znalazły się tam również artykuły Roberto Assagioli’ego). Jedną książkę Bailey przetłumaczyła Tomira Zori. W drugiej połowie lat trzydziestych popularyzacją myśli Bailey zajął się również Henryk Műnch związany wcześniej z Polskim Towarzystwem Teozoficznym.
Książki, które Alice Bailey miał podyktować Djwhal Khul, czyli Tybetańczyk:
Initiation, Human and Solar, 1922; Letters on Occult Meditation, 1922; A Treatise on Cosmic Fire, 1925; The Light of the Soul: Its Science and Effect: a paraphrase of the Yoga Sutras of Patanjali, 1927; A Treatise on White Magic, or, The Way of the Disciple, 1934; Discipleship in the New Age I, 1944; Discipleship in the New Age II, 1955; The Problems of Humanity, 1944; The Reappearance of the Christ, 1947; The Destiny of the Nations, 1949; Glamour: A World Problem, 1950; Telepathy and the Etheric Vehicle, 1950; Education in the New Age, 1954; The Externalisation of the Hierarchy, 1957; A Treatise on the Seven Rays, (vol. 1: Esoteric Psychology I, 1936; vol. 2: Esoteric Psychology II, 1942; vol. 3: Esoteric Astrology, 1951; vol. 4: Esoteric Healing, 1953; vol. 5: The Rays and the Initiations, 1960).
Książki autorstwa Alice Bailey:
The Consciousness of the Atom, 1922; The Soul and Its Mechanism, 1930; From Intellect to Intuition, 1932, From Bethlehem to Calvary, 1937; Between War and Peace, 1942; The Unfinished Autobiography of Alice A. Bailey, New York: Lucis Press Company, 1951 (1973), http://www.mysticknowledge.org/17-The_Unfinished-autobiography.pdf; The Great Invocation, 1937, https://www.lucistrust.org/the_great_invocation.
Polskie tłumaczenia książek Alice Bailey wydanych w międzywojniu:
Bailey A. A., 1936, Dusza i jej narzędzia: rola gruczołów hormonowych w psychice ludzkiej, przeł. T. Zori, (Cieszyn: druk. P. Mitręgi), Kraków-Warszawa; Bailey A. A., 1936, Działalność nowej grupy Służebników Świata, przeł. H. Műnch, Polski Ośrodek Służenia, Warszawa; Bailey A. A., 1938, Do roku 1942, przeł. H. L. Műnch, Polski Ośrodek Służenia, (B-cia Drapczyńscy), Warszawa.
Strony związane z działalnością i twórczością Alice Bailey:
Wydawnictwo Lucis Trust:
Biografia Alice Bailey na stronie związanej z jej naukami The School for Esoteric Studies, założonej w 1956 r.:
https://web.archive.org/web/20090622032637/http://www.esotericstudies.net/AABbio.html
Wybrane książki Alice Bailey:
Izabela Trzcińska
Literatura: Bailey A. A., 1951 (1973), The Unfinished Autobiography of Alice A. Bailey, New York, http://www.mysticknowledge.org/17-The_Unfinished-autobiography.pdf; Berti A., 1988, Roberto Assagioli: profilo biografico degli anni di formazione, Firenze; Firman J., Gila A., 2002, Psychosynthesis: A Psychology of the Spirit, New York; Hammer O., 2004, Claiming Knowledge: Strategies of Epistemology from Theosophy to the New Age, Leiden-Boston; Miller J., 1988, In Defense of Alice A. Bailey, “Theosophical History” 2, s. 190–206; Sutcliffe S. J., 2003, Children of the New Age: A History of Spiritual Practices, London and New York; Santucci J. A., 2006, Bailey Alice, [w:] Dictionary of Gnosis & Western Esotericism, W. J. Hanegraaff, A. Faivre, R. van den Broek, J.-P. Brach (eds), Leiden-Boston, s. 158–160.
Słowa kluczowe: teozofia, duchowość, ezoteryzm, medytacja, mahatma