Polończyk Eugeniusz
Posted by admin on Sunday, 7 July 2019
Eugeniusz Polończyk, (1863–1932), lwowski lekarz, działacz społeczny, ezoteryk. O Polończyku wiadomo niewiele. Datę śmierci oraz kilka informacji na temat jego działalności podaje jedno tylko źródło z epoki: A. K. Gleic, Glossariusz okultyzmu, Kraków 1936, s. 68. Według niego Polończyk „podejmował się leczenia chorych, opuszczonych przez medycynę urzędową”, praktykował medycynę okultystyczną oraz różne formy naturoterapii. Diagnozy stawiał, korzystając z pomocy medium, które sam wprowadzał w trans, natomiast przepisywane przezeń terapie obejmowały m. in. zabiegi magnetyczne, hydropatię, helioterapię, głodówki, dietę. Polończyka notuje „Urzędowy spis lekarzy uprawnionych do wykonywania praktyki lekarskiej oraz aptek w Rzeczypospolitej Polskiej w opracowaniu Ministerstwa Spraw Wewnętrznych (Generalnej Dyrekcji Służby Zdrowia)” za lata 1926/27, gdzie podano jego datę urodzenia oraz rok otrzymania dyplomu lekarskiego (1896). Swoje poglądy na kwestie medyczne zawarł w szeregu publikacji z tego zakresu, m. in. Lekarze i leczenie (1918; dostępne w Cyfrowej Bibliotece Narodowej: https://polona.pl/item/34619367/0/), Żywienie się jako środek leczniczy (1922; dostępne w Cyfrowej Bibliotece Narodowej: https://polona.pl/item/34619379/0/); Praktyczne wskazówki leczniczo-dyetetyczne (1922; dostępne w Cyfrowej Bibliotece Narodowej: https://polona.pl/item/34619371/2/); Samoleczenie się (1930; dostępne w Cyfrowej Bibliotece Narodowej: https://polona.pl/item/34619378/6/), Leczenie czy potęgowanie choroby (1930; dostępne w Cyfrowej Bibliotece Narodowej: https://polona.pl/item/34619366/2/). Polończyk był założycielem w 1926 r. we Lwowie Stowarzyszenia „Arja”, które najprawdopodobniej wyłoniło się z Bractwa Odrodzenia Narodowego, założonego w 1921 r. przez Karola Chobota (1886–1937). Ostatecznym celem działalności Stowarzyszenia było ukształtowanie nowego człowieka – odrodzonego duchowo, moralnie i intelektualnie, po to, by doprowadzić do odbudowy narodu polskiego, który przyniesie odnowę całej ludzkości i zapoczątkuje nowy porządek świata. Swoje reformatorskie wizje ogłaszał Polończyk na łamach „Hejnału” oraz „Wiedzy filozoficznej”, a także w broszurach, które wydawał nakładem własnym, albo pod egidą Stowarzyszenia „Arja”. Jest autorem m. in. następująych pozycji: Arja. Część I (Synteza odrodzenia) (1924); Prawda o yodze i naukach tajemnych (1932); Program wykonawczy Związku “Arja”. Rzeczpospolita z Królem (1926; dostępne w Cyfrowej Bibliotece Narodowej: https://polona.pl/item/34619377/0/); Przyszłość Polski. Żydzi. Jehowa (1921; dostępne w Cyfrowej Bibliotece Narodowej: https://polona.pl/item/34619365/0/); Przyszły układ narodów (1919; dostępne w Cyfrowej Bibliotece Narodowej: https://polona.pl/item/34619375/0/ ); Przyszły ustrój ludzkości wedle źródeł teozoficznych (1918); Faszyzm polski a mesjanizm. Program odrodzenia narodu (1926; dostępne w Cyfrowej Bibliotece Narodowej: https://polona.pl/item/7259779/2/); Synteza przyszłości („Hejnał” 1929/1; dostępne w Śląskiej Bibliotece Cyfrowej: https://www.sbc.org.pl/dlibra/publication/135913/edition/127712/content?ref=desc ). Wizje Polończyka były mocno zakorzenione w teozofii (głównie pod postacią „starożytnej mądrości Wschodu”), ezoterycznym chrześcijaństwie, okultyzmie Paula Sedira (1871–1926) czy poglądach Alexandra Saint-Yves d'Alveydre'a (1842–1909), zwłaszcza tych, zawartych w jego książce Mission de l’Inde en Europe (Paris 1886) [Misja Indyj w Europie, wyd. pol. 1921] oraz polskiej romantycznej filozofii narodowej. Wiele idei wyrażonych w publikacjach Polończyka zdradza powinowactwo do tych, głoszonych przez polskich synarchistów; można podejrzewać, że utrzymywał on kontakt z Polskim Związkiem Synarchicznym Zygmunta Tarło-Mazińskiego (1889–1967).
Agata Świerzowska
Literatura: Tomasiewicz J., 2012, Naprawa czy zniszczenie demokracji? Tendencje autorytarne i profaszystowskie w polskiej myśli politycznej 1921–1935, Kraków.
Słowa kluczowe: Polończyk, medycyna okultystyczna, teozofia, Sedir, synarchizm, Tarło-Maziński, Karol Chobot, Alexander Saint-Yves d'Alveydre