Materjalizacja (łac.), zjawisko, występujące najczęściej podczas seansów spirytystycznych i polegające na tem, że ukazują się zjawy duchowe, które, stając się widzialnemi, przybierają kształty tworów, postaci ludzkich i zwierzęcych, obdarzonych pozorami życia, a potem rozwiewających się w nicość. Zmaterjalizowane zjawy rozmawiają (p. Katie King) i pozwalają się dotykać, śpiewają, grają na instrumentach i t. d. Materjalizację twarzy lub ręki (o trójwymiarowej budowie) nazwano materjalizacją częściową wzgl. niezupełną. Do tworzenia się zjaw zmaterjalizowanych dochodzi zdaniem spirytystów i teoretyków medjumizmu w ten sposób, że inteligencja duchowa wzgl. duch posługuje się ciałem medjum (p. Transfiguracja) wzgl. materjałem (chwilowo zdematerjalizowanym), zaczerpniętym z organizmu medjum, lub używa siły osób, biorących udział w posiedzeniach, a może też i z innych nieznanych źródeł. Hipoteza Dr. Schrenck-Notzinga i innych, według której zjawy powstają z subtelnej żyjącej materji, t. zw. ektoplazmy (p.), wyłaniającej się najczęściej z ust medium, a z której to materji wyłącznie wyobraźnia medjum lub uczestników seansu modeluje zjawy (p. Ideoplastja), nie zawsze wystarcza. Badaczka Bisson stwierdziła, że ektoplazma stanowi esencjonalną podstawę materjalizacji i opisała ją w licznych przejawach i ich odmianach w swej książce. Materjaliści i przeciwnicy okultyzmu uważają te objawy za halucynacje, a materjalizacje za nie byłe. Jeden z czołowych badaczy, prof. Dr. J. Ochorowicz, dał początek badaniom eksperymentalnym przez swe odkrycie t. zw. przez niego „promieni sztywnych”, będących jednem z zasadniczych stadiów ektoplazmy, zwanej pierwotnie przez Dr. Schrenck-Notzinga „teleplazmą”. Prof. Dr. Albert Schrenck-Notzing (p.) napisał dzieło p. t. Materialisationsphänomene (Zjawiska materjalizacyjne), w którem umieścił kilkadziesiąt fotografij częściowych jak i zupełnych materjalizacyj, uzyskanych przez niego wśród warunków wykluczających oszustwo; zaś wszelkie ataki, powątpiewające w rzeczywistość zjawisk materjalizacyjnych, świetnie odparł w książce: Der Kampf um die Materialisationsphänomene. Wybitny metapsychik francuski, Dr. Gustaw Geley, wygłosił 28. I. 1918 r. w College de France odczyt: „Tak zwana nadnormalna fizjologja i zjawiska ideoplastji”, przedstawiając kilka przez niego wykonanych fotografij ze zjawisk materjalizacji. Pierwszego na świecie zdjęcia kinematograficznego ektoplazmy dokonał Dr. Schrenck-Notzing z medjum polskiem Stanisławą P. W roku 1916 udało się po raz pierwszy w dziejach metapsychologji inż. P. Lebiedzińskiemu uzyskać ektoplazmę w celu jej zanalizowania; cząstkę ektoplazmy Stanisławy P. poddano analizie chemiczno-mikroskopowej w pracowni bakterjologicznej Muzeum Przemysłu i Rolnictwa w Warszawie przez Dr. Dąbrowskiego, w obecności Lebiedzińskiego.

Źródło: Słowniczek wiedzy duchowej, oprac. A. Espero, [w:] „Hejnał. Miesięcznik poświęcony wiedzy duchowej” 1935, R. 7, Z. 10, s. 315–316.

* hasło zacytowano bez zmian w stosunku do oryginału.

Słowa kluczowe: „Hejnał”, A. Espero, Słowniczek wiedzy duchowej, ektoplazma, spirytyzm, medium