Mesmer Franz Oton (Friedrich), lekarz niemiecki, * 23 maja 1734 w Jznang nad jeziorem Bodeńskiem, † 5 marca 1815 w Meersburg. Napisał dysertację „O wpływie planet”, w której rozważał (teoretycznie) istnienie niezwykle subtelnego fluidu-eteru, przenikającego wszystko we wszechświecie i wywierającego wpływ na organizm człowieka, a szczególnie na system nerwowy. Badając działanie magnesu na organizm ludzki, zauważył, że również bez użycia magnesu, litylko przy pomocy pociągnięć ręki wzdłuż ciała można wywołać różne zmiany, poprzednio przypisywane magnetyzmowi mineralnemu. Siłę, wywołującą zjawiska, nazwał magnetyzmem zwierzęcym (animalnym) i zastosował ją do leczenia chorób. Ująwszy leczenie magnetyzmem w pewien system, wywołał swoją metodą wielką sensację, a szczególnie wyleczeniem panny Oesterlin. Nie znalazłszy zrozumienia Komisji Akademickiej, postanowił udać się do zagranicznych Akademij. Przybywszy do Monachjum w 1775 r. został po licznych doświadczeniach na dworze elektora, mianowany członkiem Akademji bawarskiej. W następnym roku Mesmer wyleczył Osterwalda, dyrektora tejże Akademji, z częściowej ślepoty, połączonej z paraliżem. Wróciwszy do Wiednia, nadal oddawał się praktykom leczenia magnetycznego i wyleczył kilku chorych, uznanych za nieuleczalnych, jak np. panny Zwelferin, ociemniałej od 17 lat, i panny von Paradies, uchodzącej za nieuleczalną z powodu paraliżu nerwów ocznych. Ponieważ jednak w Wiedniu znalazło się wielu zagorzałych przeciwników jego nauki, Mesmer zmuszony był opuścić Austrję i przeniósł się w roku 1777 do Paryża, dokąd poprzedziła go sława. Już w następnym roku, gdyż w maju 1778 r., przedłożył memorjał Akademji paryskiej, która zignorowała go. Zkolei zwrócił się M. do Królewskiego Towarzystwa Lekarskiego, które również przyjęło sprawę nieprzychylnie, a gdy lekarz Dr. D’Eslon, członek fakultetu, stanął w jego obronie, fakultet paryski potępił magnetyzm i zabronił lekarzom zajmować się nim. M. zrażony zatargami z przedstawicielami medycyny oficjalnej, chciał w 1780 r. opuścić Paryż; rząd na życzenie królowej zatrzymał go, lecz nie na długo. M. otworzył w Paryżu na życzenie swych pacjentów i zwolenników instytut magnetyzmu, wtajemniczając wszechstronnie w swą metodę około 150 osób. Lecz w kilka lat później na skutek namiętnej krytyki uczonych przeniósł się do Anglji i dopiero krótko przed śmiercią wrócił do Wiednia. Napisał: „Ueber den natürlichen und den tierischen Magnetismus, den inneren Sinn und den Somnambulismus” (1814).

Źródło: Słowniczek wiedzy duchowej, oprac. A. Espero, [w:] „Hejnał. Miesięcznik poświęcony wiedzy duchowej” 1935, R. 7, Z. 4, s. 123.

* hasło zacytowano bez zmian w stosunku do oryginału.

Słowa kluczowe: „Hejnał”, A. Espero, Słowniczek wiedzy duchowej, mesmeryzm