Paul Brunton, właśc. Raphael Hurst, (1898­–1981), angielski pisarz, dziennikarz, filozof, teozof, mistyk, jogin, podróżnik duchowy, znany popularyzator hinduizmu. W 1930 r. Brunton wyruszył w podróż do Indii w „poszukiwaniu jogów i ich hermetycznej wiedzy”. Swoistą kroniką podróży jest wydana w 1934 r. książka A Search in Secret India – najbardziej znana publikacja Bruntona (dostępna on-line:  https://archive.org/details/ASearchInSecretIndia). Autor opisał w niej spotkania z rozmaitymi guru, nauczycielami, joginami, fakirami. Wśród nich byli m. in. bengalski jogin i mistyk Gandha Baba, znany też jako Vishuddhananda Paramahansa (1853–1937), Sri Chandrasekharendra Saraswati Mahaswamiji, nazywany Mędrcem z Kańći [Sage of Kanchi] (1894–1994), Meher Baba (1894–1969), a także Sri Ramana Maharshi (1879–1950), którego Brunton spotkał w 1931 r., i który, jak pisał sam Brunton, „postawił mnie twarzą w twarz z mym własnym duchem; pomógł mnie, tępemu w duchowych sprawach człowiekowi Zachodu, ogarnąć i pojąć treść dotąd martwego słowa przez własne, żywe, głęboko radosne przeżycie”. Brunton był jednym z pierwszych zachodnich uczniów świętego, a relacja ze spotkania z nim – pierwszym na Zachodzie tak obszernym opisem postaci, sposobu bycia, nauczania itd.  A Search... ukazała się w języku polskim, w przekładzie Wandy Dynowskiej pod tytułem Ścieżkami Jogów (1939). Do indyjskiej podróży Bruntona nawiązują także jego książki A Message from Arunachala z 1936 r. (dostępna on-line: https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.188528) oraz A Hermit in the Himalayas z 1936 r. (dostępna on-line: https://archive.org/details/AHermitInTheHimalayas). Wśród innych prac Bruntona są m. in.:  The Secret Path (1935), A Search in Secret Egypt (1936), The Quest of the Overself (1937), Indian Philosophy and Modern Culture (1939). W latach 50. XX w. wokół Bruntona zaczęła się gromadzić nieformalna grupa osób uznająca go za przewodnika duchowego, w późniejszym czasie powstało także kilka niewielkich ośrodków zajmujących się pogłębianiem i upowszechnianiem jego myśli, działały głównie w Stanach Zjednoczonych, jeden przez jakiś czas funkcjonował w ówczesnej Czechosłowacji. Uczniowie Bruntona uznają, że osiągnął on stan sahadźa samadhi (sahajasamādhi) czyli urzeczywistnienia Jaźni przynoszącego wyzwolenie. Dziś myśl Bruntona upowszechnia Paul Brunton Philosophic Foundation (http://www.paulbrunton.org/index.php).

Agata Świerzowska 

Literatura: Brunton P., 1939, Ścieżkami jogów, przeł. W. Dynowska, Lwów-Warszawa.

Słowa kluczowe: Brunton, joga, Ramana Maharshi, Dynowska