Bogdan Chrzanowski, (26.09.1900–1940), syn Wandy Joanny Chrzanowskiej z Szlenkierów i Ignacego Chrzanowskiego, wybitnego historyka literatury polskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego, doktor filozofii, oficer Wojska Polskiego, zginął w Katyniu w 1940 r.

Bogdan Chrzanowski zetknął się z antropozofią w Warszawie w wieku 24 lat. Kartę członkowską nr 72 (kl. I) otrzymał 16.05.1925 r. Po zgubieniu karty w 1938 r. wystąpił o duplikat, który otrzymał (kartę niebieską I kl.). Z jego inspiracji antropozofką została także matka – Wanda Joanna Chrzanowska. W rozprawie doktorskiej pt. Podstawy logiczne „analityki” Trentowskiego, wydanej nakładem Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie w 1930 r., Chrzanowski pisał m. in. o filozofii wolności Rudolfa Steinera, którą zestawiał z poglądami polskiego myśliciela. Żonę Fernandę (Fery) Havas, antropozofkę, eurytmistkę, nauczycielkę kształtowania mowy poznał w Goetheanum w Dornach w Szwajcarii. Po ślubie ok. 1937 r. Chrzanowscy zamieszkali w Krakowie, a następnie w Warszawie, gdzie Chrzanowski uczył w gimnazjum. W Polsce na świat przyszła ich córka Wanda, która także związała swoje życie z antropozofią (została eurytmistką, pedagogiem oraz reżyser teatralną, wystawiała w Szwajcarii np. Nie-boską komedię Zygmunta Krasińskiego). Bogdan Chrzanowski specjalizował się w pedagogice waldorfskiej, należał do koła prowadzonego przez Marię Przyborowską, tj. Warszawskiego Koła im. Rudolfa Steinera Polskiego Towarzystwa Antropozoficznego. Kilkakrotnie zastępował Przyborowską w czasie zjazdów antropozoficznych w Goetheanum jako delegat PTA. Przyjacielem i ojcem chrzesnym jego córki był słynny kardiochirurg Leon Manteuffel. Bogdan i Fery Chrzanowscy przyjaźnili się z rosyjskimi antropozofami, budowniczymi pierwszego Goetheanum: Asią Turgieniewą, Natalią Turgieniewą-Pozzo i Aleksandrem Pozzo. W dokumentach PTA w Archiwum Goetheanum przy nazwisku Chrzanowskich widnieją adresy: Kraków, Biskupia 2 (dom rodzinny Chrzanowskich) oraz Kraków, Karmelicka 8. 

Monika Rzeczycka

Literatura: adresownik Polskiego Towarzystwa Antropozoficznego, sygnatura A06.002.004 (Goetheanum Archiv, Ruettiweg 45. Dornach); Chrzanowski B., 1930, Podstawy logiczne „analityki” Trentowskiego, Kraków; listy członkowskie i dokumenty grup Polskiego Towarzystwa Antropozoficznego, sygnatura A06.002.016 oraz A02.008.001 (Goetheanum Archiv, Rüttiweg 45. Dornach); relacja Wandy Chrzanowskiej zapisana 17.03.2017 r. (w przygotowaniu).

Fotografia pochodzi z archiwum córki Wandy.

Słowa kluczowe: polska antropozofia, Krakowskie Koło „Jan Łaski” Polskiego Towarzystwa Antropozoficznego, Warszawskie Koło im. Rudolfa Steinera Polskiego Towarzystwa Antropozoficznego, Polskie Towarzystwo Antropozoficzne, PTA