Mieczysław Demetriusz Sudowski, (1897–1972), bardziej znany jako Mouni Sadhu, okultysta, znawca tarota, autor książek poświęconych rozwojowi duchowemu. Szczegóły życia Sudowskiego pozostają słabo znane. Podstawą do odtworzenia jego biografii (i to tylko w ogólnych zarysach) są informacje, które sam Sudowski podał we wniosku o nadanie obywatelstwa australijskiego, złożonego w Melbourne w 1953 r. (Sudowski 1953), a także rozproszone wiadomości, jakie umieścił w książkach swojego autorstwa oraz wspomnienia osób, które znały go osobiście, czy korespondowały z nim. 

Sudowski urodził się i wychował w Warszawie, gdzie mieszkał do wybuchu II wojny światowej. Jak podaje, brał udział w działaniach wojennych – miał walczyć w szeregach wojska polskiego. Jeszcze w 1939 r. miał trafić do niewoli – najpierw rosyjskiej, a niedługo potem niemieckiej, w której przebywał do stycznia 1945 r. (Sudowski 1953). Z relacji osób znających okultystę wynika jednak, że miał on kolaborować z Niemcami, przy czym jego działania, jak podkreślają informatorzy, nie były nigdy wymierzone w polski ruch oporu, w którym działało wielu przyjaciół Sudowskiego (Prinke 1983). Po zakończeniu wojny okultysta miał przenieść się do Francji. Z końcem 1946 r., jak podał we wniosku, przeniósł się się do Brazylii (Sudowski 1953). W 1947 r. ukazała się tam jego pierwsza książka dotycząca rozwoju duchowego Quem Sou Eu? (bliższe informacje na temat tej publikacji nie są znane, zob. też Prinke 1938). W 1948 r. Sudowski emigrował do Australii. W rok później wyjechał do Indii, gdzie odwiedził aśram Ramany Maharshiego. Okultysta uznawał Ramanę za „najwyższego przekaziciela Prawdy naszych czasów, [który] tchnął życie w starożytne nauki i swoim własnym przykładem pokazał, że osiągnięcie samorealizacji jest możliwe tu i teraz” (Mouni Sadhu 1964: 147). W aśramie Sudowski spędził około pięciu miesięcy. Jak sam twierdził, pobyt tam i kontakty z Ramaną sprawiły, że zdołał odnaleźć swoje prawdziwe Ja (Mouni Sadhu 1977: 10–13). W aśramie przyjął imię duchowe Mouni Sadhu (sanskr. muni 'milczący'; sādhu dosł. 'prosty', 'wiodący prosto do celu' także 'dobry człowiek', terminem tym określa się w Indiach wędrownego ascetę), którym od tego czasu konsekwentnie się posługiwał. Pobyt w aśramie i jego konsekwencje duchowe Sudowski opisał w książce In Days of Great Peace: At the feet of Sri Ramana Maharshi (1952) wydanej później w wersji nieco rozszerzonej i pod zmienionym tytułem: In Days of Great Peace: The Highest Yoga As Lived (1953). We wstępie Sudowski pisze, że jest to specyficzny rodzaj pamiętnika: „Pisałem ten pamiętnik sporadycznie. Starałem się po prostu rzucać na kartki zapiski w krótkich i szybkich zdaniach, często nawet bez daty. Bo było to tak, jak gdyby w tym osobliwym zakątku świata czas przestał istnieć. Po prostu spisywałem, bez żadnego planu, moje doświadczenia duchowe, nastroje i stany umysłu tak, jak się zjawiały dzień po dniu wówczas, gdy siedziałem u stóp Maharishiego” (Mouni Sadhu 1977: 13). Sudowski wspomina też, że jego wcześniejsze intensywnie rozwijane zainteresowania okultystyczne miały znaczący wpływ na doświadczenia w aśramie: 

Z moich przeszłych wędrówek „w poszukiwaniu prawdy” przywiozłem ze sobą sporą ilość balastu myślowego w postaci rozmaitych teorii okultystycznych i fragmentów nauk innych mistrzów. Właśnie dlatego teraz, kiedy próbowałem wyrazić słowami nowe wewnętrzne i transcendentne przeżycia, jakie stały się moim udziałem w obecności Maharishiego, przyjmowały one – wbrew mojej woli – postać pewnych gotowych form myśli i sądów (Mouni Sadhu 1977: 13–14).

O pobycie w aśramie Sudowski wspominał także dość obszernie w liście do trapisty Thomasa Mertona (1915–1968), koncentrując się na opisaniu swojej przemiany duchowej (Mouni Sadhu 1965). Po powrocie do Australii założył i prowadził grupę skupiającą wyznawców Sri Ramany Mahrishiego (Merton 1975: 190). Wydał także szereg prac poświęconych rozwojowi duchowemu: Concentration: A Guide to Mental Mastery (1959), Ways to Self-Realization (1962), Samadhi: The Superconsciousness of the Future (1962), Meditation: An Outline for Practical Study (1967). Sudowski prosił nawet Mertona, aby napisał wstęp do tej ostatniej pracy, trapista jednak odmówił (Mouni Sadhu 1967).

Informacje o początkach i rozwoju ezoterycznej działalności Sudowskiego są bardzo skąpe. Sięga ona jeszcze czasów przedwojennych i rozpoczęła się od kontaktów ze środowiskiem teozoficznym i związków z Polskim Towarzystwem Teozoficznym (Prinke 1983). Z końcem lat 20. Sudowski wstąpił do Towarzystwa, jednak już w styczniu 1930 r. zostal zeń wydalony ze względu na fakt, że w sposób bezpodstawny oskarżal Radę Główną Towarzystwa o sprzeniewierzenia sie ideom teozoficznym i malwersacje finansowe oraz propagowanie niedozwolonych praktyk. Stefania Siewierska  mówiła, że był to „jedyny w dziejach Polskiego Towarzystwa Teozoficznego teozof,  który został poproszony o odejście ze względu na nieustępliwe prowadzenie z ludźmi praktyk wewnętrznych niebezpiecznych dla zdrowia tych osób” (Siewierska, Odczyt...). Od tego czasu całkowicie poświęcić się studiom nad hermetyzmem, w szczególności zaś tarotem. Sudowski pisał „W tym czasie [tj. w latach 1926–1933 – A. Ś.] miałem grupę zaangażowanych uczniów, którzy przez długi czas zgłębiali Księgę Hermesa (częste określenie filozofii tarota), systematycznie przerabialiśmy cały kurs, począwszy od pierwszego do ostatniego (dwudziestego drugiego) Arcanum. Teksty były czytane, wyjaśnianie, dyskutowane, a ich prawdziwe znaczenie było ukazywane i wykorzystywane w praktyce, sporządzano też szczegółowe notatki” (Mouni Sadhu 1971: 12). Jako podstawę wykładów Sudowski, wykorzystywał książkę The Course of Encyclopedia of Occultism (1912) rosyjskiego okultysty Grigorija Ottonowicza Mebesa (Mouni Sadhi 1971: 12). W tym czasie i podczas tych spotkań miał powstać trzon wydanej znacznie później, bo dopiero w 1962 r., książki The Tarot: A Contemporary Course of the Quintessence of Hermetic Occultism. Jednak, jak podkreśla Prinke (1983), książka ta jest niemal dosłownym przekładem wspomnianej wyżej pracy Mebesa, uzupełnionym przez Sudowskiego jedynie o kilka informacji dotyczących przede wszystkim nauk duchowych Wschodu. W 1928 r. na łamach „Odrodzenia” Sudowski opublikował serię artykułów na temat tarota (Mouni Sadhu 1928a–g). W latach 1930–1935, jak sam pisał (Mouni Sadhu 2007: 133), prowadził wykłady z zakresu hermetyzmu i tarota (żadnych szczegółów nie podaje), a także utrzymywał bliskie kontakty ze Stefanem Ossowieckim, który miał być w sposób szczególny zainteresowany okultyzmem i jego „naukowym zastosowaniem, które mógł dostrzec w filozofii Tarota” (Mouni Sadhu 2007: 131–133). Profil zainteresowań Sudowskiego uległ pewniej zmianie po podróży do Indii i pobycie w aśramie Maharshiego – na plan pierwszy wysunęły się kwestie związane z rozwojem duchowym rozważanym w perspektywie filozofii Wschodu. Jednak Sudowski nigdy nie zarzucił swoich poszukiwać ezoterycznych. W jednym z listów do Mertona wspominał, że jest aktywnym członkiem grupy, która „studiuje Inicjacje Paula Sédira, czemu towarzyszy czynna pomoc oraz modlitwa za potrzebujących w Duchu Miłości i Służby naszemu Panu” (Mouni Sadhu 1967). Wydawane w tym okresie liczne publikacje także wyraźnie świadczą o trwałości ezoterycznych zainteresowań Sudowskiego. W tym czasie ukazały się wspominany wyżej The Tarot, a także Theurgy: The Art of Effective Worship (1965) czy przekład na język angielski Initiations Sedira (1967). Osobiste świadectwo na temat Sudowskiego i jego nadprzyrodzonych właściwości przedstawił Tadeusz Głodowski (1895–1975), który wraz ze Stefanią Krasowską (1886–1964) tłumaczył jego książkę In Days of Great Peace. W liście do Kazimierza Tokarskiego pisał: „Wobec tego, że ma Pan fotografię M.[ouni Sadhu], zwierzę się Panu z przeżycia w związku z taką samą podobizną M.[ouni Sadhu]. Otrzymaliśmy ją od p. Stefanii Kr.[asowskiej] zanim przekazała mi do tłumaczenia dalszy ciąg „W dniach wielkiego pokoju”. Postawiliśmy podobiznę na biurku. W nocy obudziłem się i ujrzałem, nie – znalazłem się w przestrzeni żywej, pełnej żywego światła. Były to iskry wypełniające przestrzeń i połączone włókienkami światła kolorowego, same też kolorowe. Zmieniały się te kolory: granat, błękit, chryzolit słoneczny, fiolet, jasny karmin... Ale było to światło żywe i z wolna pulsujące. Daleko na wszystkie strony, w głąb przestrzeni – wszędzie te żywe istoty, kolorowe ogniki powiązane włókienkami światła. Wśród nich zacząłem rozróżniać postacie z pereł […]. Przeżyciu tego zachwytu towarzyszyło doznanie spokojnego zachwytu, nie widzeniem lecz odczuwaniem bezmiaru życia...” (Głodowski 1969).

Agata Świerzowska

Literatura: Merton T., 1975, The Asian Journal of Thomas Merton, New York; Głodowski T., niepublikowany list do K. Tokarskiego z dn. 4 maja 1969 (Archiwum Nauki PAN i PAU w Krakowie, sygn. KIII-155, j.a. 7; Mouni Sadhu, 1928a, Droga opromieniona (Medytacja), „Odrodzenie”, r. 8, z. 1, s. 5–6; Mouni Sadhu, 1928b, Tarot, „Odrodzenie”, r. 8, z. 1, s. 16–21; Mouni Sadhu, 1928c, Tarot, „Odrodzenie”, r. 8, z. 4, s. 13–17; Mouni Sadhu, 1928d, Tarot, „Odrodzenie”, r. 8, z. 5, s. 23–25; Mouni Sadhu, 1928e, Tarot, „Odrodzenie”, r. 8, z. 10, s. 17–21; Mouni Sadhu, 1928f, Bramy innego świata, r. 8, z. 2, s. 8–14; Mouni Sadhu, 1928g, Bramy innego świata, r. 8, z. 3, s. 18–22; Mouni Sadhu, 1964, The Heritage of Sri Maharshi, „The Mountain Parth”, t. I, nr 3, s. 147–149; Mouni Sadhu, 1965, List do Thomasa Mertona, data dzienna nieczytelna, on-line: http://www.mounisadhu.com/sadhu-to-merton-1965.html [18.03.2018]; Mouni Sadhu, 1967, List do Thomasa Mertona z dn. 31 sierpnia, on-line: http://www.mounisadhu.com/sadhu-to-merton-1967.html [18.03.2018]; Mouni Sadhu, 1971, The Tarot: A Contemporary Course of the Quintessence of Hermetic Occultism, London; Mouni Sadhu, 1977, In Days of Great Peace: The Highest Yoga As Lived, Hollywood [nieopublikowany przekład na język polski dokonany na podstawie wersji niemieckiej został przygotowany przez Stefanię Krasowską (1886–1964) i Tadeusza Głodowskiego (1895–1975), dostępny on-line: http://bibliotekajogi3.pl/?page_id=575]; Mouni Sadhu,, 2007, Meditation: An Outline for Practical Study, Aeon Books, bmw; Prinke R., 1983, Mouni Sadhu Revealed, „The Lamp of Thoth”, vol. 2, nr 5, strony nienumerowane; on-line: http://www.mounisadhu.com/prinke-on-sadhu.html [18.03.2018]; Siewierska S., Odczyt w związku z książka Mouni Sadhu „W dniach wielkiego pokoju”, b.d., mps, Archiwum Nauki PAN i PAU w Krakowie, K-III 180, j.a. 7; Sudowski M. D., 1953, Declaration for Australian Citizenship; on-line: http://www.mounisadhu.com/sudowski-declaration-citizenship-1.html [18.03.2018].

Słowa kluczowe: Mouni Sadhu, Mebes, tarot, Ossowiecki, medytacja