Anna Mikołejko

Anna Mikołejko, antropolog, socjolog i historyk idei, profesor Uniwersytetu Warszawskiego (Instytut Kultury Polskiej) a także - w latach 2005-2013 -  profesor Wyższej Szkoły Dziennikarskiej im. Melchiora Wańkowicza, gdzie pełniła funkcję dziekana Wydziału Dziennikarstwa i Komunikowania Społecznego. Od 2007 roku prowadzi także zajęcia z antropologii kultury i muzyki na Studiach Doktoranckich Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina. Jest autorką ok. 200 publikacji naukowych i eseistycznych. W swoich badaniach zajmowała się m.in. mediami i kryzysem autorytetów w Polsce, rzeczywistością wirtualną, kontrkulturą młodzieżową, przemianami systemów wartości, przeobrażeniami kultury religijnej i parareligijnej, a w ostatnich latach przede wszystkim rozmaitymi postaciami hermetyzmu i ezoteryzmu. Obecnie pracuje nad panoramicznym, całościowym obrazem polskiej tradycji ezoterycznej w kulturze XIX i XX wieku.

          W latach 1990-1998 była zastępcą redaktora naczelnego miesięcznika „Społeczeństwo Otwarte” oraz prezesem wydającej go fundacji. W 2009 roku została członkiem rady programowej zeszytów naukowych „Media – Społeczeństwo – Kultura”. Jest ponadto członkiem rady naukowo-programowej Instytutu Psychologii Mitu oraz członkiem Polskiego Stowarzyszenia Badań nad Zachodnim Ezoteryzmem, członkiem III Komisji Kulturoznawczej Rady Wydziału Polonistyki UW ds. Publicznych Obron Rozpraw Doktorskich, członkiem Rady Naukowej Instytutu Kultury Polskiej, członkiem Rady Naukowej Centrum Języka Polskiego i Kultury Polskiej dla Cudzoziemców POLONICUM. Była również wicedyrektorem Instytutu Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych UW, jak też członkiem Odwoławczej Komisji Dyscyplinarnej UW dla Studentów i Doktorantów (2005-2008), i członkiem Komisji ds. Nauki Wydziału Polonistyki (2005-2008).

          Od wielu lat prowadzi także w Uniwersytecie Warszawskim konwersatorium „Tradycje ezoteryczne w kulturze polskiej XX wieku” oraz seminarium „Religia i okultyzm w kulturze”. Przez wiele lat prowadziła również w Uniwersytecie Warszawskim ogólnouniwersytecki wykład z wiedzy o kulturze oraz wykłady z wiedzy o kulturze dla studentów polonistyki, slawistyki i iberystyki, a także zajęcia z socjologii (dla studentów kulturoznawstwa), antropologii kultury (dla studentów zaocznych i dziennych polonistyki), audiowizualności w kulturze (dla studentów dziennych polonistyki), teorii kultury (dla studentów dziennych informacji naukowej), seminarium licencjackie (dla studentów zaocznych polonistyki), tutoraty w Międzywydziałowym Instytucie Studiów Humanistycznych;

          Wypromowała kilkudziesięciu magistrów, dwoje doktorów oraz wystąpiła jako recenzent w kilku przewodach doktorskich na Uniwersytecie Warszawskim oraz Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego.

          Jej ważniejsze publikacje książkowe to m.in.: Poza autorytetem? Społeczeństwo polskie w sytuacji anomii, Społeczne Towarzystwo Oświatowe. Z dziejów oświaty niezależnej w Polsce oraz Tradycja i nowe drogi wiary. Obrazy religijności polskiej w latach 1918-1939.

          Jest ponadto współautorką następujących książek: Pod słońcem gnozy (2015), Z szablą i kielichem, czyli życie po sarmacku (2015), Elity polskie (2014), Plaga celebrytów (2013), Sztuka i ezoteryka (2013), Czas Apokalipsy. Koniec dziejów w kulturze od późnego średniowiecza do współczesności (2012), Miejsca święte, miejsca przeklęte. Polskie doświadczenie przestrzeni (2012), Mity i mistyfikacje zachodniej tradycji ezoterycznej (2012), Prawda i fałsz (2010), Co kochamy. Polacy w poszukiwaniu wartości (2009), Podróż i literatura: 1864-1914 (2008), Oblicza religii i religijności (2008), Ucieleśnienia. Ciało w zwierciadle współczesnej humanistyki (2007), Religia, prawo, reklama. Dylematy kultury współczesnej (2006), Katolicyzm polski w warunkach Unii Europejskiej: szanse, zagrożenia, obawy i nadzieje (2004), Leksykon socjologii religii (2004), Wiedza o kulturze polskiej u progu XXI wieku (2000).

          Oprócz prac naukowych napisała też wiele tekstów dla czasopism i prasy, m.in. Edukacji i Dialogu”, „Euhemera”, „Gazety Wyborczej”, „Hermaionu”, Konfrontacji”, „Kontekstów”, „Kuriera Polskiego”, „Kwartalnika Szkolnego”, „Nowych Książek”, „Nowego Wyrazie”, „Przeglądu Religioznawczego”, „„Społeczeństwa Otwartego”, „Studiów Religioznawczych”, „Twórczości”, „Tygodnika Kulturalnego”, „Życia Warszawy”.

 

Ważniejsze publikacje o tematyce ezoterycznej z ostatnich trzech lat:

Doświadczanie transcendencji poprzez muzykę, w: Rytuał w sztuce perkusyjnej, red. Leszek Lorent, Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina, Warszawa 2016 (w druku);

 

The approaches of 19th century Polish scholars towards spiritualism, w: Esoteric Studies. Polish Contributions, „The Polish Journal of the Arts and Culture”, z. 13 (1/2015), red. Izabela Trzcińska, Agata Świerzowska, Uniwersytet Jagielloński, Kraków 2015, s. 85-99;

Teozofia alla polacca. Mesjanistyczny projekt odrodzenia narodu według Józefa Chobota, w: Pod słońcem gnozy, red. Anna Chudzińska-Parkosadze, Jerzy Prokopiuk, Uniwersytet  im. Adama Mickiewicza, Poznań 2015;

 

Kraszewski: sarmatyzm i duchy, w: Z szablą i kielichem, czyli życie po sarmacku, red. Janusz Tazbir, Stanisław Zagórski, Seria Glogerowska, Oficyna Wydawnicza „Stopka”, Łomża 2015;

 

Elity i zjawy. Niejawne przesłania spirytystycznych fascynacji w II Rzeczypospolitej,  w: Elity polskie, red. Stanisław Zagórski, Janusz Żarnowski, Seria Glogerowska, Oficyna Wydawnicza „Stopka”, Łomża 2014, s. 297-313;

 

Moc, która wymyka się rozumowi. O magnetyzerze Donato, "Hermaion" tom 3: Technologie ekstazy, red. Zbigniew Łagosz, Wydawnictwo „Okultura”, Warszawa 2014;

 

Po drugiej stronie lustra: od Yatesa do Boorstina, w: Plaga celebrytów, red. Włodzimierz Karol Pessel, Stanisław Zagórski, Seria Glogerowska, Oficyna Wydawnicza „Stopka”, Łomża 2013, s. 192-205;

 

Anthropos w świecie Mariana Grużewskiego, „Hermaion”, t. 2: Sztuka i ezoteryka, red. Zbigniew Łagosz, Wydawnictwo „Okultura”, Warszawa 2013, s. 131-140;

 

„Świątynie ducha” przeciw „pożodze materializmu”. Wizje zagłady i odrodzenia w polskim okultyzmie przełomu XIX i XX wieku, w: Czas Apokalipsy. Koniec dziejów w kulturze od późnego średniowiecza do współczesności, red. Kamil Kopania, wyd. Neriton, Warszawa 2012  (wyd. w 2013), s. 13-20;

 

Spirytyzm wystawiony, "Twórczość", 2014, nr 11, s. 89-104;

 

Peintres de l’âme, „Konteksty”, 2013, nr 3, s. 180-186