Kwiaty lotosu i kundalini a gruczoły dokrewne: studjum krytyczne, Józef Świtkowski, Biblioteka „Lotosu” nr 6, Nakładem Redakcji „Lotosu”, drukarnia P. Mitręgi w Cieszynie, Kraków 1937, s. 40, 6 rycin [dostępna on-line: https://polona.pl/item/13712211/0/]. Praca była wcześniej publikowana w odcinkach na łamach pisma „Odrodzenie. Miesięcznik poświęcony sprawom odrodzenia człowieka i badaniom zjawisk duchowych” (1923, r. 2, zeszyty 11 i 12 oraz 1923 r. 3, zeszyty 1 i 2) oraz czasopisma „Lotos” (1934, r. 1, zeszyty 7–12 oraz 1935, r. 2, zeszyty 1–9). Książka zawiera szczegółowy opis jogicznej „fizjologii mistycznej” (m. in. ćakra (cakra), nadi (nāḍī), suszumna (suṣumṇā), ida (iḍā), pingala (piṅgalā), granthi (granthi), prana (prāṇa), kundalini (kuṇḍalinī)) w jej relacji do układów wydzielania wewnętrznego i nerwowego człowieka. Jest to, jak wskazuje w tytule autor, próba krytycznego spojrzenia na kwestie, które w literaturze współczesnej pojawiają się często, ale są traktowane powierzchownie i nierzetelnie. Analizy przedstawione w Kwiaty lotosu... zostały oparte na dwojakiego rodzaju literaturze, która, zdaniem autora odpowiada dwóm rodzajom źródeł – „tradycji pisemnej indyjskiej” oraz „obserwacji jasnowidzów współczesnych”. Informacje pojawiające się w obu typach źródeł mają, zdaniem Świtkowskiego, charakter nadnaturalny – pochodzą z doświadczenia wglądu – indyjskich riszych (ṛṣi) oraz jasnowidzów europejskich. Tradycję indyjską reprezentują Upaniszady (Upaniṣad), Jogasutry (Yogasūtra) wraz z komentarzem Bhodży i Waczaspatiego Miśry, a także Hathajogapradipika (Haṭhayogapradīpikā), Gherandhasamhita (Gheraṇḍasaṁhitā) i Śiwasamhita (Śivasaṁhitā). Wśród współczesnych jasnowidzów, Świtkowski wymienia m. in.: Helenę Blawatską (1831–1891), Charlesa Leadbeatera (1854–1934), Rudolpha Steinera (1861–1952) czy Justinusa Kernera (1786–1862). Za niewiarygodne uznał Świtkowski opracowania Ramacharaki (właśc. Wiliam Walker Atkinson 1862–1932), G. W. Suryi (właśc. Isidor Demeter Georgievitz-Weitzer, 1873–1949) i A. A. Lichanowa (?), a samych autorów uznał za „kompilatorów”, którzy „mieszają źródła obce – z zasady niewymieniane – z fantazjami własnemi”. W Kwiatach lotosu... Świtkowski opisał skutki rozwijania ćakr, manipulowania subtelną energią, wskazał konsekwencje fizyczne, fizjologiczne, psychiczne, moralne i duchowe takich działań. Opisał również na różnice pomiędzy praktykami pozwalającymi na dokonywane takich manipulacji wykorzystywanymi przez hatha joginów, „współczesnych jasnowidzących” i osób podejmujących praktykę radźajogi nowoczesnej. Porównał także stany pojawiające się na tych ścieżkach, ze stanami histerycznymi oraz tymi, których doświadczają media.

Agata Świerzowska

Literatura: Świtkowski J., 1937, Kwiaty lotosu i kundalini a gruczoły dokrewne: studjum krytyczne, Kraków.

Słowa kluczowe: Świtkowski, joga, radźajoga, kundalini, ćakra, prana, Jogasutry