Klejnot mądrości Wschodu, Śankaraczarja, spolszczył i objaśnił Józef Świtkowski (1876–1943), Katowice: Nakładem Książnicy Wiedzy Duchowej, druk: Drukarnia Województwa Śląskiego w Katowicach, 1924, 72 strony [dostępny on-line: Śląska Biblioteka Cyfrowa https://www.sbc.org.pl/dlibra/publication/100916/edition/96622/content]. Książka zawiera dokonany przez Świtkowskiego przekład dwóch traktatów – „Wiweka-ćudamani” (Viveka-cūḍāmaṇi, 'Najwspanialszy klejnot mądrości rozróżniającej') i „Tattwa-bodha” (Tattva-boddha 'Poznanie istoty rzeczy'), których autorstwo przypisuje się Śankaraćarji (Sankarācārya, 788?–820?), eksponentowi filozofii adwaitawedanty (advaitavedānta). W pierwszym z traktatów filozof opisuje, czym jest wiweka (viveka, dosł. „rozróżnianie”), a więc umiejętność rozróżniania pomiędzy tym, co rzeczywiste (niezmienne, wieczne = Jaźń) i nierzeczywiste (zmienne, przemijalne = nie-Jaźń), i w jaki sposób ją rozwinąć tak, aby mogła stać się kamieniem milowym na drodze ku wyzwoleniu (mokṣa). Traktat drugi jest wykładem podstawowych zasad filozofii wedanty. Świtkowski dokonał przekładu na podstawie wersji niemieckiej traktatów opracowanej przez Franza Hartmanna (1838–1912) (Hartmann 1894a, 1894b, 1895). Opracowania Hartmanna nie są jednak wiernymi tłumaczeniami, mają raczej charakter teozoficznych interpretacji opartych na traktatach Śankaraczarji. Taki sam rys zachowują także przekłady Świtkowskiego. Znajdujące się w polskich tłumaczeniach komentarze są odautorskimi uwagami polskiego parapsychologa, które, jak sam zaznacza we wstępie do książki, są owocem jego własnych  studiów, przemyśleń i doświadczeń. W przedmowie autorstwa Józefa Chobota (1875–1942), wydawcy książki, oba traktaty zostały przedstawione jako „wspaniałomyślny podarunek Wschodu dla Zachodu”, dzięki któremu człowiek Zachodu  zrozumie, że przyjęta przezeń materialistyczna wizja świata jest niewłaściwa i rozpocznie wewnętrzne poszukiwania duchowe, które ukażą mu prawdziwą, zbawczą mądrość. Przedmowa ta została także w całości przedrukowana w „Odrodzeniu” (Chobot 1924). W odezwie do sympatyków Bractwa Odrodzenia Narodowego Chobot przedstawił wydanie Klejnotu mądrości Wschodu jako część pracy ideowej Bractwa (Chobot 1925). 

Agata Świerzowska

Literatura: Chobot J., 1925, B.O.N. Do Sióstr i Braci w Narodzie!, „Odrodzenie”, r. 5, z. 1, s. 2–5, https://www.sbc.org.pl/dlibra/publication/10438/edition/9678/content?ref=desc; Chobot J., 1924, Klejnot Mądrości Wschodu, „Odrodzenie”, r. 4, z. 2, s. 24–26, https://www.sbc.org.pl/dlibra/publication/10411/edition/9656/content?ref... ; Hartmann F., 1894a, Tattwa Bodha (Daseinserkenntnis), „Lotusblüthen” t. 3, nr 21; t. 4, nr 22; Hartmann F., 1894b, Das Palladium der Weisheit (Viveka Chudamani), „Lotusblüthen”, t. 4, nr 25; Hartmann F., 1895, Das Palladium der Weisheit (Viveka Chudamani), „Lotusblüthen”, t. 5, nr 29–31; Tattwa boddha: Poznanie istoty rzeczy, przeł. M. Kudelska, [w:] M. Kudelska (red.), 2002, Filozofia Wschodu, wybór tekstów, Kraków, s. 178–184; Wiweka-ćudamani, przeł. S. Ziembiński, [w:] Biblioteka Jogi: zbiór tekstów filozoficznych, http://bibliotekajogi3.pl/?page_id=1336. 

Słowa kluczowe: Świtkowski, Chobot, Hartmann, Śankaraćarja, adwaitawedanta