Klub Wtajemniczonych, powieść Mieczysława Jarosławskiego wydana w Bibliotece Nowości w Warszawie, napisana w 1923 r., wydana w 1927 r. w Warszawie (Warszawskie Zakłady Graficzne i Wydawnicze Sp. z o. o.).

Jest to powieść okultystyczna, będąca zbiorem powiązanych ze sobą siedmiu opowieści stylizowanych na utwory niesamowite czy też prozę gotycką, jednak z wyraźnie rozbudowanym wątkiem filozofii ezoterycznej przełomu XIX i XX w. Tytułowy klub wtajemniczonych zrzesza siedmiu dżentelmenów, którzy pod wymyślonymi nazwiskami zbierają się na wyspie Jersey w rezydencji założyciela, znanego im jako lord Robert Parmington. Narrator dość enigmatycznie opowiada o zajęciach członków klubu, ich duchowych praktykach i bardzo wysokich wymaganiach dotyczących przynależności do tej elitarnej formacji. To – jak można stwierdzić z tych zdawkowych uwag – organizacja wyraźnie inspirująca się rytuałem wolnomularskim, grupa inicjacyjna dążąca „do uzyskania woli, hartu i naukowej poniekąd tolerancji dla zjawisk niewytłumaczalnych”. Na jednym ze spotkań członkowie rozważają przyjęcie nowego członka klubu – sir Garry’ego Maxwella. Zgodnie z ustalonym protokołem potrzebne jest pisemne uzasadnienie poświadczające specjalne „niewytłumaczalne” doświadczenie kandydata oraz „twardy dowód”, że miało ono miejsce. Dowodem jest manuskrypt aplikanta oraz depozyt w postaci klejnotu, będącego kluczowym przedmiotem w jego opowieści. Powieść Jarosławskiego obejmuje następujące części: I. Członkowie niesamowitego klubu, II. Szmaragdowy pierścień, III. Białe gałki, IV. Dziń-Hun-Li, V. Czarne gałki, VI. Dziwny grobowiec, VII. Obrona niewierności. Utwór nawiązuje formą do romantycznej prozy gotyckiej, np. do szkatułkowej powieści grozy Melmoth the Wonderer Charlesa Maturina (1820). Pojawiają się w niej jednak wątki charakterystyczne dla nowoczesnej myśli teozoficznej. Wśród motywów o ezoterycznej proweniencji można wymienić np. antyczny klejnot – pierścień ze szmaragdem, będący siedliskiem mocy i przedmiotem magicznym, który pozwala bohaterowi odbywać podróże do innych wymiarów rzeczywistości, szeroki wachlarz odmiennych stanów świadomości, opanowywanie woli przez inną, silniejszą jaźń, stany hipnozy, nieuchronność prawa karmy, postać kobiety-wampira (a raczej jej postaci astralnej) wędrująca przez pokolenia i kraje (odmiana modernistycznej femme fatale). Niektóre z tych motywów pojawiły się także w powieści W mocy Kabbały. Jest to powieść z tezą o teozoficznych korzeniach. Narrator dowodzi, że ewolucja istoty ludzkiej, wędrującej przez kolejne wcielenia, polega na przechodzeniu różnych form i faz miłości. Ta zaś jest przyczyną, ale i ostatecznym rezultatem owej ewolucji: „{...) miłość przechodzi od zmagających się wzajemnie instynktów zwierzęcych do szczytów duchowej wspólnoty, choć wszędzie jest to tylko miłość” (Jarosławski: 191).

Monika Rzeczycka

Literatura: Jarosławski M., [1927], Klub wtajemniczonych, Warszawa.

Słowa kluczowe: polska powieść okultystyczna, powieść inicjacyjna, powieść ezoteryczna, Mieczysław Jarosławski