Romuald Landau, brytyjski uczony polsko-niemieckiego pochodzenia, urodzony w Polsce w 1899 r., zmarł w 1974 r. w Marrakeszu. Rzeźbiarz, krytyk sztuki, krytyk literacki (pracował dla kilku gazet i czasopism brytyjskich oraz amerykańskich, między innymi dla „The Spectator”, „The Reporter”, „The New Statesman”), pisarz, arabista. Jego zainteresowania naukowe ogniskowały się wokół takich zagadnień jak historia, religia, kultura, w tym muzyka i literatura Maroka. W młodości Roman Landau studiował sztukę, religioznawstwo oraz filozofię na różnych uniwersytetach europejskich (Polska, Niemcy), równocześnie podróżując po Europie i pracując jako rzeźbiarz. W latach 20. XX w. studiował rzeźbę w Berlinie pod kierunkiem Georga Kolbe. Na przełomie lat 20. i 30. zasłynął jako autor biografii Józefa Piłsudskiego (Pilsudski: Hero of Poland (Biography), 1929) i Ignacego Paderewskiego (Paderewski (Biography), 1934), jak również autor pozycji z dziedziny historii sztuki oraz religioznawstwa porównawczego. Jednak najbardziej znaną jego książką była autobiograficzna publikacja zawierająca jego osobiste przemyślenia i doświadczenia duchowe pt. Bóg jest moją przygodą (God is My Adventure) wydana w 1935 r. W pierwszej połowie lat 20. Landau zainteresował się kulturą arabską i islamem. Aby pogłębić swoją wiedzę, rozpoczął studia z zakresu kultury islamu i odbywał liczne podróże po Afryce Północnej oraz Środkowym Wschodzie. Landau samodzielnie uczył się języka arabskiego. W roku 1938 wydał książkę pt. Uzbroić apostołów (Arm the Apostles), która była owocem jego podróży i rozmów ze znanymi przywódcami arabskimi (między innymi z królem Saudyjskiej Arabii – Ibnem Saudi, twórcą państwa saudyjskiego oraz z królem Jordanu Abdullahem I). Podczas II wojny światowej Landau zgłosił się dobrowolnie do wojska i walczył jako pilot w stopniu oficerskim w Królewskich Siłach Powietrznych (Royal Air Force – siły lotnicze Wielkiej Brytanii) w latach 1939–1941. Od 1941 r. do końca wojny pełnił obowiązki członka wywiadu brytyjskiego w oddziale do spraw arabskich w Biurze Spraw Zagranicznych oraz Wspólnoty (the Arab committee of the Intelligence Department of the British Foreign Office). W 1943 r. Landau opublikował we współautorstwie z Arthurem Johnem Arberry, wybitnym brytyjskim orientalistą, książkę pt. Islam dzisiaj (Islam Today). Po wojnie Landau osiadł w Maroku (Marrakesz), gdzie nawiązał bliską znajomość z sułtanem Mohammedem V. Landau popierał tendencje niepodległościowe w krajach arabskich. Od tego czasu rozpoczęła się intensywna praca publicystyczna i pisarska Landaua skupiona na popularyzacji szeroko pojętej kultury arabskiej ze szczególnym uwzględnieniem kultury Maroka: Invitation to Morocco (1950); Moroccan Journal (1951); The Beauty of Morocco (1951); The Sultan of Morocco (1951); Morocco (1952); Portrait of Tangier (1952); France and the Arabs (1953); The Moroccan Drama 1900–1955 (1956), History of Morocco in the Twentieth Century (1963). W latach 1952–1953 Landau zaczął wykładać na amerykańskich uczelniach przedmioty z zakresu orientalistyki. Po serii gościnnych wykładów osiadł w San Francisco, gdzie został zatrudniony w Amerykańskiej Akademii Studiów Azjatyckich (the American Academy of Asian Studies), która wkrótce dołączyła do Uniwersytetu Kalifornijskiego (the College of the Pacific) w Stockton. Od 1956 r. do emerytury w 1968 r. Landau pracował jako profesor islamistyki na uniwersytecie. W międzyczasie, przez rok, w latach 1962–1963, Landau nadzorował przygotowanie wolontariuszy w ramach działalności Korpusu Pokoju do służby w Marrakeszu. Gdy przeszedł na emeryturę, osiedlił się na stałe w Marrakeszu, gdzie spędził ostatnie lata swego życia. Landau napisał biografie Mohammeda V (1957), Hassana II (1962). Jest także autorem książek: Minos the Incorruptible, Seven, Thy Kingdom Come, Search for Tomorrow, Arm the Apostles, Love for a Country, Of No Importance, We have seen Evil, Hitler's Paradise, The Fool's Progress, Letter to Andrew. Najwięcej materiałów biograficznych oraz prac Romualda Landau posiada Biblioteka Uniwersytetu w Syrakuzach (https://library.syr.edu/digital/guides/l/landau_r.htm#series4, dostęp 25.06.2019).

Anna Chudzińska-Parkosadze

Literatura: Landau R., 1939, God is my adventure, https://archive.org/stream/godismyadventure032951mbp#page/n9/mode/2up (dostęp 4.09.2018); Rom Landau – pisarz polskiego pochodzenia, miłośnik Maroka, http://rabat.msz.gov.pl/pl/aktualnosci/polonijne/20120105_grob_landau?printMode=true  (dostęp 4.09.2018); Romauld Landau, https://en.wikipedia.org/wiki/Rom_Landau (wersja w języku angielskim, dostęp 25.06.2019);

Słowa kluczowe: Romuald Landau, Maroko, Marrakesz, orientalistyka, II wojna światowa