Juliusz Edwin Kleiner, (1886–1957), polski historyk i teoretyk literatury; zwrócił uwagę na zainteresowania Zygmunta Krasińskiego gnozą i gnostycyzmem. Znany przede wszystkim z badań nad polskim romantyzmem: autor studiów o Juliuszu Słowackim (Studya o Słowackim, 1910; Juliusz Słowacki. Dzieje twórczości, t. 1: Twórczość młodzieńcza, 1919, t. 2: Od „Balladyny” do „Lilli Wenedy”, 1920, t. 3: Okres „Beniowskiego”, 1923, t. 4: Poeta-mistyk, 1927), Zygmuncie Krasińskim (Zygmunt Krasiński. Dzieje myśli, t. 1–2, Lwów 1912) oraz Adamie Mickiewiczu (Mickiewicz, t. 1: Dzieje Gustawa, 1934, t. 2: Dzieje Konrada, 1948; W kręgu Mickiewicza i Goethego, 1938).

Jego prace teoretycznoliterackie to m. in.: Charakter i przedmiot badań literackich (1913), Analiza dzieła (1914), Studja z zakresu literatury i filozofji (1925). Autor syntezy: Zarys dziejów literatury polskiej, t. 1–2 (1931–1939).

W pracy Zygmunt Krasiński. Dzieje myśli Kleiner pokazuje, iż Krasiński w pewnym okresie życia i twórczości interesował się gnostycyzmem, co może potwierdzić rozprawka Gnosis oraz Niedokończony poemat.

Mariusz Dobkowski

Literatura: Juliusz Kleiner. Księga zbiorowa o życiu i działalności, 1961, red. F. Araszkiewicz, Lublin; Skwarczyńska S., 1966–1967, Kleiner Juliusz Edwin (1886–1957), [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 12, Wrocław, s. 580–583; Starnawski J., 2007, Twórczość naukowa i działalność Juliusza Kleinera. W pięćdziesiątą rocznicę śmierci, „Zeszyty Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego”, R. 50, nr 4, s. 19–30.

Słowa kluczowe: gnostycyzm, Zygmunt Krasiński