Chiropraktyka, dział medycyny alternatywnej opierający się na terapii manualnej, koncentrujący się na układzie mięśniowo-szkieletowym, szczególnie na kręgosłupie, w związku z czym często utożsamiany jest z kręgarstwem. Jest metodą zarówno diagnozy, jak i terapii. Chiropraktyka została stworzona przez Daniela Davida Palmera (1845–1913), krzewiciela magnetyzmu i różnorodnych alternatywnych metod terapii, równocześnie oponenta medycyny akademickiej (Busse, Morgan, Campbell 2005: 367–373).

Najbardziej problematycznym elementem w obrębie chiropraktyki jest przekonanie (na którym to budowana jest praktyka), że organizm posiada zasoby naturalnej mocy leczniczej, która jest dystrybuowana przez układ nerwowy. Podstawy chiropraktyki związane są zatem z koncepcją pewnego rodzaju mistycznej siły, w którą wciąż wierzy większość współczesnych praktyków (McDonald, Durkin, Pfefer 2004: 92–98). Chiropraktyka oparta jest na takich pseudonaukowych konstruktach, jak teorie podwichnięcia kręgów [vertebral subluxation] czy niewspółosiowości kręgosłupa [spinal misalignment] (por. Keating, Cleveland, Menke 2005). Jej obecna praktyka budzi wiele obaw. Skuteczność i bezpieczeństwo manipulacji kręgosłupem są niepewne, a koszty terapii często wysokie. W związku z popularnością nurtu w niektórych krajach wymagane są dalsze badania nad jego ewaluacją, ale na podstawie dotychczas zebranych danych dotyczących skuteczności i bezpieczeństwa, należy zakwestionować praktyczną wartość tej metody (Ernst 2008: 544–562).

Karolina Maria Hess

Literatura: Busse J. W., Morgan L., Campbell J. B., 2005, Chiropractic antivaccination arguments, “Journal of Manipulative and Physiological Therapeutics”, 28 (5); Ernst E., 2008, Chiropractic: a critical evaluation, “Journal of Pain and Symptom Management”, Vol. 35 No. 5; Keating J. C., Cleveland C. S., Menke M., 2005, Chiropractic history: a primer, Association for the History of Chiropractic; McDonald W. P., Durkin K. F., Pfefer M., 2004, How chiropractors think and practice: the survey of North American chiropractors, “Seminars in Integrative Medicine” 2 (3).

Słowa kluczowe: medycyna alternatywna, terapie alternatywne, terapia kręgosłupa, magnetyzm, terapia manualna, koncepcje ciała na przełomie XIX i XX w.