Nowej Myśli ruch (New Thought) określany także sformułowaniem „mind-cure”, powstały w XIX w. w USA niezwykle eklektyczny konglomerat różnorodnych wierzeń i przekonań oraz idących w ślad za nimi praktyk, których podstawę stanowiło przekonanie o istnieniu różnie nazywanej i rozmaicie konceptualizowanej Nieskończonej Inteligencji (Kosmicznego Umysłu, Uniwersalnej Świadomość, Boga itp.). Inteligencja ta miała stanowić prawdziwą naturę człowieka, a odpowiednie praktyki psychofizyczne miały pozwolić na poznanie jej i pełne przejawienie. To z kolei umożliwiało realizację pełni potencjału człowieczeństwa. Kluczowym założeniem Nowej Myśli było przekonanie, że człowiek sam jest odpowiedzialny za sytuację, w jakiej się znajduje, i sam może ją zmienić, dochodząc do poznania własnej istoty i tym samym zyskując dostęp do nieograniczonych, tkwiących w nim samym możliwości. W swej podstawowej warstwie idee Nowej Myśli wyrastają z poglądów mesmerysty, jasnowidza i uzdrowiciela Phineasa Parkhursta Quimby'ego (1802–1866), dla których tłem był spirytualizm, swedenborgianizm oraz transcendentalizm Ralpha Waldo Emersona (1803–1882). Wraz z upowszechnianiem się jego wizji ruch Nowej Myśli wchłonął wiele wyidealizowanych elementów tradycji orientalnych takich jak buddyzm, hinduizm, joga czy taoizm, a także teorii i pseudoteorii psychologicznych. Podstawowym medium upowszechniającym idee ruchu Nowej Myśli była literatura typu „self-help”. Zdaniem Woutera J. Hanegraaffa, współcześnie ruch Nowej Myśli znajduje kontynuację w nurtach New Age. Do najważniejszych propagatorów idei Nowej Myśli należeli m.in: William Walker Atkinson, Julius A. Dresser (1838–1893) i jego syn Horatio Dresser (1866–1954), Frank Channing Haddock (1853–1915). W Polsce znaczną popularnością cieszyły się prace Atkinsona. Na język polski przetłumaczone zostały Memory culture: the science of observing, remembering and recalling (1903) jako Kształcenie pamięci: nauka o obserwacji, pamięci i wywoływaniu wspomnień, przeł. S. Zawadzki, Warszawa 1908 (kolejne dwa wydania w 1913 i 1921 r. we Lwowie)  oraz Thought-force in business and everyday life (1901) jako Siła myśli w życiu codziennym i w walce o byt: cz. 4 „Kolekcji Flowera”, przeł. S. Zawadzki, Warszawa 1908 (kolejne wydania pod nieco zmienionym tytułem: Potęga myśli w życiu codziennym i walce o byt w 1915 i 1921 we Lwowie; obie prace dostępne w serwisie Polona). Idee Nowej Myśli są wyraźnie obecne w Rozwoju potęgi woli przez psychofizyczne ćwiczenia według dawnych aryjskich tradycji oraz własnych swoich doświadczeń... (1909) Wincentego Lutosławskiego, dla którego jednym z głównych źródeł inspiracji był Yogi Ramacharaka, miały także istotny wpływ na ukształtowanie się systemu treningu woli opracowanego przez Kazimierza Radwana-Pragłowskiego.

Agata Świerzowska

Literatura: Albanese C., 2007, A Republic of Mind and Spirit, Yale; Hanegraaff W., 1996, New Age Religion and Western Culture: Esotericism in the Mirror of Secular Thought, Leiden-New York-Köln; Mosley G. R., 2006, New Thought Ancient Wisdom: The History and Future of the New Though Movement, Philadelphia.

Słowa kluczowe: New Thought Movement, ruch Nowej Myśli, Nieskończona Inteligencja, William Walker Atkinson